شبکه wan
شبکههای کامپیوتری از نظر گستردگی جغرافیایی به سه دسته اصلی تقسیم میشوند: LAN (شبکه محلی)، MAN (شبکه کلانشهری) و WAN (شبکه گسترده). در ادامه به معرفی شبکه MAN و بازنگری توضیحات شبکه WAN با در نظر گرفتن این طبقهبندی کاملتر میپردازیم.
۱. شبکه MAN (شبکه کلانشهری)
شبکه MAN یا شبکه کلانشهری (Metropolitan Area Network) شبکهای است که یک شهر یا یک منطقه کلانشهری را پوشش میدهد. این شبکه معمولاً چندین LAN در ساختمانها یا محلههای مختلف یک شهر را به یکدیگر متصل میکند.
ویژگیهای کلیدی MAN:
- محدوده پوشش: یک شهر یا منطقه کلانشهری (مانند تمام شعبههای یک بانک در تهران).
- مالکیت: ممکن است توسط یک سازمان بزرگ مدیریت شود یا از سرویسهای اپراتورهای محلی اجاره شود.
- سرعت: بالا (معمولاً در حد گیگابیت بر ثانیه)، بالاتر از WAN اما ممکن است پایینتر از LAN داخلی باشد.
- تأخیر: کم تا متوسط.
- تکنولوژیهای رایج: فیبر نوری شهری، اترنت Metropolitan، میکروویو، WiMAX.
- مثالهای کاربردی:
- شبکه یکپارچه شهرداری هوشمند در یک شهر.
- شبکههای دانشگاههای مختلف یک شهر که به هم متصل شدهاند.
- شبکه شعب یک بانک یا شرکت در سراسر یک کلانشهر.
۲. شبکه WAN (شبکه گسترده)
شبکه WAN یا شبکه گسترده (Wide Area Network) شبکهای است که منطقه جغرافیایی وسیعی مانند یک کشور، قاره یا کل جهان را پوشش میدهد و شبکههای محلی (LAN) و شبکههای کلانشهری (MAN) را در مکانهای مختلف و دور از هم به یکدیگر متصل میکند.
ویژگیهای کلیدی WAN:
- محدوده پوشش: وسیع (بینشهری، بیناستانی، بینالمللی).
- مالکیت: معمولاً از خدمات اپراتورهای ملی و بینالمللی مخابراتی اجاره میشود.
- سرعت: متغیر و معمولاً پایینتر از LAN و MAN (از چند مگابیت تا چند صد مگابیت بر ثانیه).
- تأخیر (Latency): بالا (به دلیل فاصلههای بسیار طولانی).
- تکنولوژیهای رایج: MPLS، فیبر نوری بینشهری، Leased Lines، Satellite، DSL/ADSL، VPN over Internet.
- مثالهای کاربردی:
- شبکه شعب یک بانک در سراسر کشور.
- ارتباط بین دفتر مرکزی یک شرکت در اروپا و کارخانه آن در آسیا.
- اینترنت: بزرگترین WAN جهان.
مقایسه کلیدی LAN، MAN و WAN:
| ویژگی | شبکه محلی (LAN) | شبکه کلانشهری (MAN) | شبکه گسترده (WAN) |
|---|---|---|---|
| محدوده پوشش | محدود (یک ساختمان، دفتر) | یک شهر یا منطقه کلانشهری | وسیع (کشور، قاره، جهانی) |
| مالکیت | خصوصی (یک سازمان) | خصوصی یا اجارهای از اپراتور محلی | معمولاً اجارهای از اپراتورهای ملی/بینالمللی |
| سرعت | بسیار بالا (گیگابیت) | بالا (معمولاً گیگابیت) | پایینتر (مگابیت تا صدها مگابیت) |
| تأخیر | بسیار کم | کم تا متوسط | بالا |
| هزینه | نسبتاً پایین (تجهیزات) | متوسط تا بالا | بسیار بالا (اجاره خطوط) |
| تکنولوژیها | Ethernet, Wi-Fi | فیبر نوری شهری، Metro Ethernet, WiMAX | MPLS, Leased Lines, Satellite, VPN |
هدف اصلی WAN و MAN:
- هدف MAN: ایجاد زیرساخت ارتباطی یکپارچه، پرسرعت و قابل اطمینان درون یک کلانشهر.
- هدف WAN: اتصال شبکههای پراکنده در فواصل بسیار دور (شهرها، کشورها، قارهها) به گونهای که کاربران در هر نقطهای بتوانند مانند یک شبکه واحد به منابع مشترک دسترسی داشته باشند.
رابطه سلسلهمراتبی:
در یک سازمان بزرگ معمولاً این رابطه برقرار است:
LANهای هر ساختمان ← درون یک شهر توسط MAN به هم متصل میشوند ← MANهای شهرهای مختلف توسط WAN به هم متصل میشوند.
انواع تکنولوژیها و سرویسهای WAN:
۱. خطوط اجارهای اختصاصی (Leased Lines)
- ویژگی: اتصال نقطهبهنقطه، اختصاصی، با پایداری و امنیت بسیار بالا. گرانقیمت.
۲. MPLS) Multiprotocol Label Switching)
- ویژگی: سرویس حرفهای برای شرکتهای بزرگ. ترافیک را برچسبگذاری کرده و مسیر بهینه و قابل اطمینانی ایجاد میکند.
۳. VPN) Virtual Private Network)
- ویژگی: ایجاد یک تونل امن روی اینترنت عمومی برای اتصال شبکههای دور. راهحلی مقرونبهصرفه.
۴. شبکههای ماهوارهای (Satellite)
- ویژگی: پوشش جهانی، مناسب برای مناطق دورافتاده. تأخیر بسیار بالا.
۵. DSL/ADSL
- ویژگی: پرکاربرد برای اتصال شعب کوچک. سرعت دانلود بالاتر از آپلود.
۶. SD-WAN) Software-Defined WAN)
- ویژگی: رویکرد مدرن که با نرمافزار، مدیریت WAN را هوشمندانه، انعطافپذیر و کمهزینه میکند.
جمعبندی:
- MAN پل ارتباطی بین LANهای یک شهر است.
- WAN ستون فقرات ارتباطی بین شهرها، کشورها و قارهها است.
درک مفاهیم هر سه نوع شبکه (LAN, MAN, WAN) و تفاوتهای آنها برای یک متخصص شبکه (مطابق استانداردهایی مانند Network+) ضروری است، زیرا نشان میدهد چگونه اجزای شبکه در مقیاسهای مختلف به هم پیوند میخورند تا یک سیستم یکپارچه جهانی را تشکیل دهند.
